Modemler telefon hatlarını kullanarak iki bilgisayar arasında veri aktarımı yaparlar. Faks olarak da çalışabilecek şekilde tasarlanmış modemler üzerinden faks da gönderebilirsiniz. Bu sebeple gittikçe artan sayıda PC kullanıcısı modem kullanmaktadır. Günümüzün modemlerinde veri aktarma hızları çok az değişmektedir. Çoğu modem 2400 baud hızında çalışır. Daha hızlı aktarma hızları çok az hızlı aktarma hızları pek kullanışlı değildir. Çünkü telefon bağlantılarının çoğunda enteferans oluşmaktadır.
Modemler 9600 hatta 19200 baud veri aktarma hızlarında çalışabilmelerine rağmen bu hızlar telefon hatlarının düşük iletim kaliteleri nedeniyle kullanılamaz. 2400 baud hızındaki bir modem dahi özel bir yazılımla BTX sistemini kullanabilir. Hatta birçok modem bir BTX programı içerir. Ancak modeminizi faks mesajları için de kullanmayı düşünüyorsanız uygun faks yazılımını da içeren biraz daha güçlü bir model aramalısınız.
Bu tip bir modemi yalnızca faks iletimi için kullanmanızı öneriyoruz. Modeminizi faks mesajları almak için kullanması düşünüyorsanız modeminiz siz PC’ de başka bir uygulamayla uğraşıyorken de mesajları alabilmelidir.
Bir modem seçerken harici veya dahili modellerden birini seçmek durumundasınız. Harici modem PC’ ye modem kablosu da denilen bir seri kabloyla bağlanır. Bu modem daha sonra başka bir kabloyla bir telefon prizine bağlanır. Bu modem daha sonra başka bir kabloyla bir telefon prizine bağlanır. Bazı modeller modem aracılığıyla bir telefonu çalıştırmanızı da sağlar.
DAHİLİ (INTERNAL) MODEMLERDahili modemler telefon sistemine aynı şekilde bağlanırlar. Ancak PC’nin içine monte edilirler. Doğru konfigürasyon tanımı yapılan kartın yerleştirilmesi için 8 bitlik boş bir genişleme yuvasına ihtiyaç vardır. Dahili modemlerin PC sistemiyle haberleşebildikleri bir birleşik seri arabirimleri olduğundan bu konfigürasyon tanımlaması gereklidir. Buna göre bir dahili modem kurulması bir ek seri bağlantı noktası kurulmasıyla eşdeğerdir. Her zaman olduğu gibi kesmelerin dağılımı önemlidir. Eğer bir fare kullanıyorsanız fare ile modemin aynı donanım kesmelerini kullanmamalarına özellikle dikkat edin.
Dahili Modemin Bağlanması:Bir internal modemi bağlamak, external bir modem bağlamaktan daha zor bir işlemdir. Montaj işlemine başlamadan önce modem kartınız üzerinde yapmanız gereken bazı jumper ayarlamaları gerekebilir. Internal modemlerde çoğu ayarlamaları external modemlerin aksine siz yapmak zorundasınız.
Montaj işlemine başlamadan önce DOS ortaminda MSD.EXE komutunu çaliştirarak farenizin kullandigi COM portunu ögrenin. Modem kurulumunda yaşanan en önemli sorun COM portu çakişmalaridir.
MSD.EXE ile farenin çalıştığı COM portu öğrendiniz. Şimdi yapmanız gereken modeminizi boş bir COM portu için ayarlamak. Bu nedenle modeminizin kitapçığından gerekli jumper ayarlamalarının öğrenin ve kitapçığın belirttiği şekilde COM portu jumperlarını ayarlayın.
Artık modemi kasaya takma için hazırız. Bilgisayarınız açıksa kapatın ve aşağıdaki işlemeleri takip edin.
Kasanın vidalarını sökün. Şimdi yapmanız gereken vücudunuzdaki elektrik enerjisini boşaltmak. Bu işlemi bir kalorifer borusunu ya da bir metale dokunarak yapabilirsiniz.
Yeni kartınızı takmadan önce kartı takacağınız boş slotu hazırlayın. Modemler 8 ya da 16 bitlik donanımlardır. PCI veri yolunun hızına ayak uyduramazlar. Bu nedenle bir ISA slotun bulunduğu yerde kasaya bağlı plakayı sökün.
Kartınızı boş bir slota dikkatlice yerleştirin, zorlamalardan ve kuvvet kullanmaktan kaçının. Kartı bağlamak için seçtiğiniz slotun telefon bağlantısına uygun olması gerekir. Telefon konnektörlerinin rahatça bağlanıp bağlanmadığını kontrol edin. Örneğin bazı mini tower kasalarda en alttaki slot telefon bağlantısının yapılmasının oldukça güçleştiriyor.
Kartınızı kasaya sabitleyen vidayı takın.
Eğer ana kartınız onboard bir kart değilse yani bir 486 tabanlı bilgisayara modem bağlantısı yapıyorsanız I/O kartı üzerinde yapmanız gereken küçük bir ayarlama var. I/O kartında modemi çalıştırdığınız COM portunu kapatın.
Onboard bir ana karta sahip iseniz bu işlemi BIOS setupta yapmaniz gerekmekte. Eger COM portu disable yapmazsaniz. Ayni COM portu kullanan başka bir donanim olmasa da bir çakişmayla karşi karşiya kalabilirsiniz.
Kasayı kapatmadan önce montaj sırasında herhangi bir katın ya da kablonun yerinden çıkıp çıkmadığını kontrol edin.
Kasayı kapatmadan önce sistemi bir kez çalıştırıp test edin. Böylece eğer bir terslik olursa tekrar kasayı açmak zorunda kalmazsınız.
Tüm kontrollerinizi yaptıktan sonra kasayı tekrar vidalayın. Üşenmeyin söktüğünüz tüm vidaları eski yerine takın. Artık makinenizi tekrar kurabilirsiniz.
HARİCİ (EXTERNAL) MODEMLER Bir external modem aldığınızda modemin kutusunda bir adaptör, bir telefon ara kablosu ve bir seri bağlantı kablosu çıktığını göreceksiniz. Bu ekipmanlarınız tamamsa modeminizi kurma işlemine geçebilirsiniz.
Harici Modemin Bağlanması: Modeminizi uygun bir yere yerleştirin. Modeminiz telefon hattina yakin bir yerde olmalidir. Ayrica modemin yakininda güçlü kolon ya da amfilerin olmamasina dikkat edin.
Kutudan çıkan seri kablonun bir ucunu modeme diğer ucunu makinenizin arkasındaki I/O porta takın ve vidalarını hafif sıkın.
Şimdi sira telefon hattinin baglanmasina geldi. Hemen hemen tüm modemlerin arkasinda iki konnektör bulunur, bunlardan line olanina telefon hattinizdan gelen kabloyu baglayiniz.
Modemin kutusundan çıkan telefon ara kablosunun bir ucunu phone yazan girişe, diğer ucunu da telefonunuza bağlayınız. Artık hem modeminizi hem de telefonunuzu kullanabilirsiniz.
Bütün modern modem kartları dört COM bağlantı noktasından herhangi birine bağlanabilir ve genellikle serbestçe kesme noktaları seçilebilir. Eğer sisteminizde bir tane seri bağlantı noktası varsa büyük ihtimalle kesmelerden ikincisi kullanılıyordur. Bu durumda modeminizi COM2 ve IRQ3 e ayarlamalısınız. Ancak eğer sisteminizde halen iki seri bağlantı noktası varsa modeminizi COM3 ve COM4 olarak ayarlamalısınız. Her iki durumda da kesme kullanmalısınız. Bu kesme aslında dördüncü seri bağlantı noktası için olduğundan aslında COM4 için kullanılmalıydı. Ne var ki bu bazı eski PC sistemlerinde sorun yaratabilir. Bu durumda sadece iki seri bağlantı noktası tanınabiliyor olabilir. Bu nedenle ikinci seri bağlantı noktanızı kurban etmek istemiyorsanız tek şansınız bütün ana kartı yenisiyle değiştirmektir. O zaman modeminiz çalışır.
Bazı dahili kartların üstünde “Pulse/Tone” (Darbeli/Tuşlu) etiketli bir atlatma (jumper) vardır. Bu atlatma tuşlu veya darbeli arama seçeneklerini ayarlamanızı sağlar. Modemlerin çoğu üretici tarafından tuşlu aramaya göre ayarlanmıştır. Eğer telefon hattınız darbeli aramaya göre kurulu değilse tuşlu aramayı kullanın. Modemlerde en sık karşılaşılan problemler kesme çakışmalarından, hatalı kurmadan veya haberleşme yazılımının hatalı kullanımından kaynaklanır. Bu yazılımın genellikle kullandığınız modem tipine ayarlanması gerekir. Eğer modeminiz programdaki seçeneklerden hiçbirine uymuyorsa modeminizde bir hata olduğu kanısına varmadan önce bütün konfigürasyon tanımlamalarını denemelisiniz.
MODEMLERİN ÇALIŞMA ŞEKLİ Standart telefon hatlarında sadece ses transferi yapılabilir. Bu durumda verileri sese ve sesi de veriye dönüştürmek gerekir. Bu dönüştürme işleminin çok yüksek bir hızla yapılması gerekir.
Fakat telefon hatlarının kalitesi çok yüksek hıza izin vermemektedir. Bu nedenle her şey modemlerin kendi özelliklerine bağlıdır. Telefon hatlarının veri transferi için yapılmadığı düşünülürse, verinin gönderildiği yerdeki modem, veriyi sese dönüştürür. Bu ses alıcının bulunduğu yerdeki modem tarafından tekrar veriye dönüştürülür. Bu arada hat gürültüsü ve uzak mesafeden kaynaklanan çevresel etkiler iletişimi doğrudan etkiler.
Standart telefon hatlarının bu olumsuzluklarından dolayı özel modem hatları oluşturulmuştur. İki telli ya da dört telli bu hatlar yardımıyla çok uzak mesafelerden kaynaklanan sorunlar ve hat gürültülerinden arındırılmış, sağlıklı veri transferi gerçekleştirilir. Bu hatlar şu anda bankalarda ve çeşitli kurumlarda kullanılmaktadır.
Modemler kendi aralarında çeşitli iletişim yöntemleri kullanırlar. İki modemin başarılı bir şekilde iletişimde bulunabilmesi, durak biti, eşlik biti, akış kontrolü gibi özellikleri sayesinde olur.
İlk iletişim, el sıkışma denen olayla gerçekleşir. Bu olay, aranan modemin kendini tanıtması ile başlar. Bir sinüs dalgasının gönderilmesi ve daha sonra arayan modemin buna karşılık vermesi ile olay tamamlanır. Taşıyıcı belirlenerek el sıkışma olayı tamamlandıktan sonra, modemler arasında iletişim hızı belirlenir. Bu hız genellikle modemler arasındaki en düşük hızdır. Bunların dışında veri sıkıştırma ve hata düzeltme gibi özellikler de modemler arasında bu sırada belirlenir. Bu şekilde sağlanan modemler arası bağlantı, sinüs dalgasının birkaç milisaniye kesilmesi ile kopar.
Modemler telefon numarası çevirme ve bağlanma sırasında tiz bir ses çıkarırlar. Bu sesler, modem üzerinde bulunan bir buzzer yardımı ile duyulur.
Verilerin modemler arasında transferi bitler halinde gerçekleşir. PC’lerde standart 256ASCII karakter 8 bit olarak ifade edilir. Dolayısıyla telefon hatları üzerinde modemler arasında 0 ile 1 haline dönüşen veriler yol alırlar. Eğer harici bir modem kullanılıyorsa modemin üzerindeki ışıklardan ya da modemin durumunu gösteren bir yazılım varsa bu yazılımın göstergelerinden gelip giden bitler görülebilir. Bunlara kontrol sinyalleri de denilmektedir.
Modemler hakkında çok fazla yazıldı. Ama yine de en popüler ve en çok soru sorulan konu olma özelliğini de sürdürüyor. Her modemin kendisiyle aynı markada başka bir modemle en sağlıklı haberleşmeyi yapabildiği kesin. Bu yüzden de testimizde her modemden ikişer tane kullandık. Ancak dikkat etmemiz gereken, eğer modemi İnternet için kullanacağımız servis sağlayıcımızın kullandığı marka. Bahsedilen modem hemen hemen tüm markalarla aynı hızda ve sorunsuz bağlantı kurabiliyor. Bu yüzden korkmamıza gerek kalmıyor, ancak yine de önce araştırmakta fayda var bunun dışında hız, protokol, ses özelliği gibi sorunlar var ki, her birini aşağıda tek tek açıkladık.
BAĞLANTI HIZI: Çok yanılgıya sebep olan konulardan biri de bağlantı hızı. Özel bir AT komutu aracılığı ile bağlantı sağlandıktan sonra ekranda görüntülenecek hızın çeşidi belirlenebilir. Bu hız ya modem ile bağlı olduğu bilgisayar arasındaki hızdır ya da modemin karşıdaki modeme bağlantı hızıdır. 115200 baud gibi bir hıza herkes mutlaka karşılaşmıştır. Ancak bugün kullandığımız analog hatlarda 33600 bps hızın üzeri mümkün değildir. Ulaşıldığı sanılan daha yüksek hızlar aslında modem ile bilgisayar arasındaki hızlardır.
Son zamanlarda bu hızda olduğu söylenen birçok modem piyasaya sürüldü. Ancak söylenmeyen bazı gerçekler de var. Maalesef testimize gönderilen modemler arasında da bir tek Harmoninin 56K Flies modelinde bu bilgiyi bulabildik. 56K hızına ulaşabilmek için öncelikle bir host side modemin aranması gerekiyor. İkisi de “client” olan modemler en fazla 33600 bps hızında birbirleriyle bağlanabilirler. 56K için server modemine sahip olan tarafın ayrıca bir de dijital hatta ihtiyacı var. Band genişliğini yeterli tutmanın tek yolu bu. Son haberlere göre Türkiye’de bazı servis sağlayıcılar bu sistemin testlerine başlamış durumda. Ancak bize göre yine de 56Kbps modemler için henüz erken.
HATA DÜZELTME PROTOKOLLERİ: Her iki taraf da gelen paket ile ilgili bazı matematiksel işlemler yaparak buldukları değerleri karşılaştırılır. Eğer karşılıklı iki değer birbirini tutmuyorsa alıcı taraf gönderen tarafa son paketi bir daha göndermesi için istekte bulunur. Bu işlem sırasında kullanılan algoritmalar önemlidir ve bazı protokoller geri istekte bulunmadan hatayı düzeltebilecek kapasitededirler. Özellikle uzak mesafe haberleşmelerinde bu geriye dönüşsüz hata düzeltme çok önemlidir. Bazı hallerde belirli oranlarda kayıplara razı olunabilen bu gibi haberleşmelere örmek olarak dünya ile uydular arası haberleşmeleri verebiliriz.
MNP 1-4 arası ve V.42 modem haberleşmesinde en popüler olan hata düzeltme protokolleridir. Özellikle “beyaz gürültü” denilen hat parazitinin olduğu şebekelerde sağlıklı iletişimi sağlarlar. İletişiminin sağlıksız olmasının sebepleri arasında manyetik alanlar, uzun mesafeli hatlar veya nemli, zarar görmüş hatları sayabiliriz. MNP, Micronom Netwoking Protocol kelimelerin baş harflerinden oluşmuştur ve hatayı tespit ve düzeltmeye yönelik bir protokoldür.
VERİ İLETİŞİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Modem hızınız ne olursa olsun iletişiminizi etkileyen pek çok etken üreticinin gösterdiği hıza ulaşmanızı imkansız kılar. Örneğin 33.600 bps hızında bir modeme sahipsiniz. Ama karşınızda aşağıdaki sorunların olduğunu hatırlatmakta yarar var.
1- Analog To Analog Bağlantının kalitesi yani PTT hattının kalitesi asla 33.600’lük bağlantı hızına erişememekte.
2- Karşi bilgisayarda baglandiginiz modemin hizi 33.600’den düşükse örnegin 28.800 bps gibi baglantisi düşük olan modemin hizinda olacaktir. Yani 33.600’lük modeminizle 28.800 bps’lik hiza dahi erişemeyebilirsiniz.
3- Modeminizle kullandığınız yazılım gereği kadar verimli çalışmıyorsa bu hızınızı olumsuz etkileyecektir.
4- Sizin ya da karşinizdaki makinenin konfigürasyonundan dolayi oluşan hiz kayiplari.
5- Yine PTT hatlarından şikayet edebiliriz. Bulunduğunuz bölge santrali eski tip santral olabilir. Ya da santraldeki hat yoğunluğu kapasitenin üzerinde olabilir. Bu da bağlantı hızınızı etkileyecektir. Özellikle İnternet bağlantılarında kopmalara yol açacaktır.
MODEM SÜRÜCÜLERİNİN KURULMASI Sisteminize bir modem eklediğinizde modeminizin sürücü yazılımların kurmanız gerekmekte. WIN 95 pek çok modemi otomatik olarak tanımakta. Bunun yanı sıra modeminizle birlikte verilen sürücü yazılımları çoğu zaman WIN 95’in sürücülerinden daha verimli çalışmaktadır. Şimdi modeminizle birlikte gelen sürücüleri nasıl yükleyeceğimizi öğrenelim.
Denetim masasında gidin ve modem ikonunu tıklayın. Karşınıza yeni modem yükle tablosu gelecektir. Bu tabloda modemimi algılama, onu listeden seçeceğim kutusunu tıklayınız ve ileri butonunu seçiniz.
Şimdi karşiniza yeni modem kur tablosu gelecek. Tablonun sol tarafi modem üreticisi firmalara, sag tarafi ise, bu üretici firmalar ait modemlere ayrilmiştir. Eger modeminizin markasi ve tipini biliyorsaniz. Bu tablodan seçebilir ve WIN 95’in sürücülerin yükletebilirsiniz. Modeminizin üreticisi tarafindan saglanan sürücüleri yüklemek için disketi var seçenegini tiklayin.
Üreticinizden gelen yazılım disketini disket sürücünüze takın.
Ekranınıza gelen disketten yükle diyalog kutusunda üretici dosyalarının konumunu yazın. Eğer dosyaların konumunu bilmiyorsanız göz at butonunu tıklayarak dosyaların konumunu bulun ve tamamı tıklayın.
Bilgisayarınız yükleme işlemini bitirdikten sonra yeni ayarların geçerli olması için makinenizi resetleyin.
Modem kartların yazılımları, üretici firmalar tarafından sürekli olarak güncellenmekteler. Sürücü tabloları bölümünde bazı üretici firmaların İnternet adreslerini bulacaksınız. Bu adreslerden güncel sürümleri ücretsiz olarak download edebilirsiniz.