Halk arasında "ishal" olarak bilinen hastalığın tıp dilindeki adı nedir?

Halk arasında "ishal" olarak bilinen hastalığın tıp dilindeki adı nedir?

Halk arasında "ishal" olarak bilinen hastalığın tıp dilindeki adı "Diyare' denir.

İshal

İshal, amel veya diyare (Rumca: διαρροή = sızıntı, "akıp gitme") dışkının sık olarak sulu veya yumuşak çıkması durumudur. İshal kesinlikle bir hastalık değil, polifaktöriyel kaynaklı bir semptomdur.Dünyada ishal beş yaşından küçükler arasında ölümün ikinci büyük nedenidir (pnömoniden sonra), yılda 1,5 milyon bebek bu yolla ölür [1]. Az gelişmiş ülkelerdeki bu ölümlerin en büyük nedeni yeterince temiz suyun yokluğu ve atık su arıtma kapasitesinin yetersizliğidir; içme suyuna kanalizasyon suyu karışması da önemli bir nedendir.

Nedenleri

İshal birçok nedeni vardır. C vitamini veya magnezyumun fazla miktarda alınmasından da kaynaklanabilir. İnsan ve hayvan sağlığı açısından en önemli sebepler infeksiyöz hastalıklardır. İshalle beraber karın ağrısı, bulantı ve kusma da görülebilir. İshalin bazı özellikleri başka durumlarda da görülebildiği için ishalin tıbbî tanımı günde 200 gramdan fazla dışkı üretimini içerir.

İshal, kalın bağırsağın yeterince sıvı emmemesinden meydana gelir. Normalde, hem sindirim sürecinin bir parçası olarak, hem de sıvı içmekten dolayı, yemek bol miktarda suyla karışıktır. Dolayısıyla kalın bağırsağa varmadan önce sindirilmiş yemek esas olarak sıvı durumdadır. Kalın bağırsak suyu emerek kalan malzemeyi yarı katı bir hale getirir. Kalın bağırsak zarar görmüş veya yangılıysa su emilmesi engellenir ve sulu dışkı meydana gelir.

İshalin en sıkça görülen nedeni viral enfeksiyon veya bakteriyel toksinlerdir. Sağlıklı yaşam şartlarında ve bol gıda ve su olduğunda ishalli olmak dışında sağlıklı olan bir kişi viral bir enfeksiyondan birkaç günde, en fazla bir haftada kurtulur. Buna karşın hastalıklı veya kötü beslenen kişilerde ishal ciddî su kaybına yol açabilir ve tedavi olunmadığı takdirde hayati tehlike oluşturabilir.

İshal ayrıca daha ciddî hastalıkların bir belirtisi olabilir; örneğin dizanteri, kolera, botulizm veya Crohn hastalığı gibi kronik bir duruma işaret edebilir. Apandisit hastalarında genelde ishal olmasa da apandis patlamasının sık görülen bir belirtisidir. Radyasyon hastalığının da bir sonucudur.

Laktoz toleranssız olanlarda beslenme ishal nedeni olabilir.

İshalin tedavisi hastanın kaybetmiş olduğu suyun yerini alacak miktarda ona su almasıdır, tercihan suda gerekli tuz ve bazı besinleri de sağlamış olmak için suda elektrolitler bulunmalıdır. Çoğu kişi için bundan başka bir tedavi gerekli değildir. Ancak, aşağıdaki tip ishallerde genelde tıbbi gözetim önerilir.

Bebeklerde ishal;

Küçük çocuklarda orta derece veya şiddetli ishal;

Kanla karışık ishal;

İki haftadan uzun süreli ishal;

Kramp yapmayan karın ağrısı, kilo kaybı gibi genel hastalıkla ilintili ishal;

Az gelişmiş ülkelerde seyahat edenlerde ishal, çünkü parazit gibi alışık olmadıkları enfeksiyonları olma olasılıkları daha yüksektir.
Yiyecek hazırlayanlar, çünkü başkalarına bulaştırma olasılığı daha yüksektir.
Hastane, çocuk bakım, geriyatrik veya rehabilitasyon merkezlerinde ishal.

Mekanizması

İshal dört farklı mekanizma sonucu meydana gelebilir:

Osmotik ishal. Emilemeyen veya az emilen maddelerin varlığı dışkı ile bağırsak hücreleri arasında bir osmotik basınç oluşturur. Bu basınç farkı yüzünden hücrelerden su çıkar. Osmotik basınca neden olan durumlar emilim bozuklukları, bazı kabız ilaçları ve magnezyum içeren antasitlerdir.En önemli sebebi aşırı sıvı gıda tüketilmesidir.
Salgısal ishal. Bu tür ishalde bağırsak epitel hücrelerinin iyon taşıma mekanzmalarında bir bozukluk vardır, bunun sonucu aşırı su salgılaması, yetersiz su emilimi veya ikisi birlikte olur. Kolera ve enterotoksijenik E. coli enfeksiyonları böyledir. Hipertiroidizm, çölyak hastalığı, kolajenli kolit gibi hastalıklarda da bu mekanizma hakimdir. Bazı kabız ilaçları da bu yolla etki eder.
Hareketlilik değişmeleri. Bu iki farklı yoldan etki edebilir:
Fazla hareketlilik: dışkı, hücrelerle yeterince uzun süre temas edemeden bağırsaktan geçtiği için taşıdığı su vücut tarafından emilemez. Bunun nedenleri arasında hipertiroidizm, spastik kolon sendromu, karsinoid sendrom, gastrektomi sonrası ve vagotomi sonrası sayılabilir.
Az hareketlilik. Aşırı bakteri büyümesi olur, bu yüzden safra tuzları parçalanır bu da yağlı dışkı ve ishale yol açar.
Genelde hareket bozukluklarının tanısını koymak zor olduğu için diğer mekanizmalar dışlandıktan sonra kalan tek seçenek olmasıyla varlığına hükmedilir.

Bu yukarda belirtilen mekanizmalar her zaman tek başlarına çalışmazlar. Örneğin enfeksiyonlu ve enflamatuar ishalde emilim bozuklukları hem osmotik ishale hem de aktif su salgılanmasına yol açabilir.

Kaynak ve devamı için : https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0shal

Linkback: https://www.buyuknet.com/halk-arasinda-ishal-olarak-bilinen-hastaligin-tip-dilindeki-adi-nedir-t46443.0.html