Hakkari Tarihi ili Hakkında BilgilerHakkâriHakkâri, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yüzölçümü 7121 km² olan bir ildir. 2000 yılı nüfus sayımına göre nüfusu 58145'tir.
Doğusunda İran ve güneyinde Irak ile komşu olan Hakkâri'nin batısında Şırnak, kuzeyinde ise Van illeri vardır. Hakkâri'nin dört ilçesi bulunmaktadır:
* Hakkâri merkez
* Yüksekova
* Şemdinli
* Çukurca
En yüksek noktası 4150 metreye ulaşan Cilo Dağları, Hakkâri'dedir.
Sırasıyla Hurri ve Urartu Krallıkları'nın parçası olan Hakkâri, Pers Krallığı'nın egemenliğinden sonra Arap egemenliğine geçmiştir. Daha sonra Selçuklular'ın kontrolüne giren kent, 1536'da Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır.
Geçim kaynaklarının başında hayvancılık ve sınır ticareti gelen Hakkâri'de hayvancılığın terör, sınır ticaretininse Irak savaşı nedeniyle darbe yemesi nedeniyle işsizlik çok yüksek düzeydedir.
Halife Ömer döneminde (634-644) Arapların ve birlikleri hemen tüm Doğu Anadoluya akınlar yaparken Hakkariyi ele geçirme girişimlerinde bulunmamışlardı. 645te Halife Osmanın komutanlarından Emir Habib bin Mesleme de Doğu Anadoluya akınlar sırasında böyle bir çaba göstermedi. Bunda yörenin konumu kadar, Arap askerlerinin soğuk iklim koşullarına dayanamamalarının da etkisi olmuştur. Bu durum, Emeviler ve Abbasiler Döneminde de değişmedi. Araplar, iç kavgalar yüzünden merkezi devletleri yıkılıp küçük beyliklere ayrıldıkları sırada İranda ortaya çıkan Büveyhoğullarının (932-1062) Irak kolu bir ara Hakkari ve çevresini ele geçirmek ise de yöre halkının yoğun direnmesi ile karşılaştılar. Büveyhoğulları Adud ud- Devle (978-983) bu direnmeyi kırmak amacı ile ele başlarının teslim edilmesi durumunda, kente zarar vermeyeceğine ve ele başlarının bağışlayacağına söz verdi. Halk , ele başları teslim ettiyse de Adud ud- Devle sözünü tutmayarak hepsini çarmıha gerdirtti. Bu durum karşısında yöre halkı büyük bir savaşım vererek bağımsızlığını korudu. İslam akımları II.Ömer döneminde başlamışsa bile, Hakkari yöresi İslama karşı tam 720 yıl direnmiştir. İslamiyet yönetimindeki aileler tarafından kabullendi. Ancak yerleşik aşiretlerin büyük bir çoğunun eski dinlerinde kalmak için ısrar ettiler. İslamın lehine denge ancak miladi 1415 yılında Cizre ve Hasankeyf beylerinin desteğiyle gerçekleşen ve adeta bir soykırıma dönüştürülen bir seferle değişti.
![]()
Hakkâri İli, görülmeye değer doğal güzellikleri olan bir ildir. İl alanı, üzerinde buzullar olan sarp ve yüksek dağlar, buzul gölleri ve yeşil vadilerle kaplıdır. Ancak Hakkâri'nin bu ilginç doğal yapının yarattığı zengin turizm potansiyeli yeterince değerlendirilmemiştir, turistlik tesisler kurulmamıştır.İllerdeki görülmeye değer yerlerden biri, Cilo ve Salt dağları yöresidir. Bu dağlar üzerinde, buzullar, buzul gölleri ve çok çeşitli yaban hayvanlarıyla, birer "doğal haritası" olarak nitelenilir. Kış sporları ve dinlenme için son derece elverişli olan bu dağların ziyarete en uygun dönemi haziran-eylül ayları8 arasıdır.
Cilo, Dağı, Merkez İlçe 'ye 37 km uzaklıktadır. Bu yolun 20 km motorlu araçlara, 17 km ise katırla ve ya da yaya olarak aşıla bilmektedir. Cilo Dağı'na, bir de Yüksekova, üzerinde gidilmektedir. Salt Dağı'na ulaşım ise yine Yüksekova üzerinden, 23 km'si motorlu araçlarla 8 km'si yaya olarak yada atla sağlanmaktadır. Şemdinli Geverek Yaylasındaki göller bölgesi ve Bay Gölü'ne ise ulaşım, 150 km'lik otomobil, 15 km'lik yaya yoluyla sağlana bilinir.
Merkez İlçenin kuzeyindeki Karadağ üzerinde yer alan Seyithan Golaşın ve Golan Gölleri ile Berçelen yaylası da ilin görülmeye değer yerlerindedir. Merkez İlçeden Berçelan Yaylası'na 18 km'lik otomobil, 2 km'lik yaya yoluyla ulaşılabilmektedir.
İlin yabanıl doğal yapısının özgün örneklerinin görülebileceği bir yöre de Zap Suyu Vadisi'dir. Zap Vadisi'nde dağlardan yuvarlanarak gelen büyük kayalar, doğal köprüler oluşturmuştur. Yöre halkınca bu kayalar, "Şeytan Köprüsü "diye anılmaktadır. Vadinin Merkez İlçeyle Irak sınırı arasındaki kalan bölümünde çok özgün, bir eşi bulunmayacak güzelliği vardır. Vadinin 39'uncu km'sinde Şine kayalıklar yer almaktadır.Şine yöresinde Beytüşşebap'a giden yolun 110 km'sinde ise Melise Suyu ile Çeman Düzlüğü ve koruluğuna ulaşılır. Bu yöre de yeşilliği ile ilin ilginç yörelerinden biridir.
![]()
GENEL BİLGİLERYüzölçümü: 9.521 km²
Nüfus: 172.479 (1990)
İl Trafik No: 30
Derin ve uzun Zap Vadisi’nin güney yamacına kurulu ve dört bir yanı dağlarla çevrili Hakkari; Anadolu’nun en ırak illerinden biridir. Türkiye haritasının güneydoğu köşesinde en uçtaki konumuyla ve İran - Irak sınırındaki 343 km. sınır şeridi ile ülkemizin en stratejik ili olduğu söylenebilir.
İLÇELER
Hakkari ilinin ilçeleri; Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova’dır.
Kiliseler
Halil Kilisesi
Hakkari’ye 10. km mesafede yol kenarındaki Halil mevkiinde bulunmaktadır.
Medreseler
Meydan Medresesi
Hakkari merkez Biçer Mahallesi’nde bulunmaktadır. Medrese, giriş kapısı üzerindeki kitabesinde , M.S.1700-1701 tarihinde yaptırıldığı anlaşılmaktadır.Meydan Medresesi, anıtsal yapısı düzgün kesme taş işçiliği içteki revaklı avlusu kapısındaki süslemeleriyle Hakkari’nin en önemli anıtsal yapısıdır
Köprüler
Taş Köprü
Şemdinli ilçe merkezine 15 km., Nehri’ye 1,5-2 km. mesafede Şemdinli deresi üzerinde kurulmuştur.
NE YENİRYöreye özgü yemek çeşidi olarak pirinç, darı veya bulgur karışımı bir nevi katı ayran çorbası olan gulul, bir çeşit işkembe ve bağırsak dolması olan kepaye sayılabilir.
NE ALINIRYöre kültürünün adeta simgesi olan kök boya ve yünden imal edilen Hakkari kilimleri, yünden örülen çorap satın alınabilir.
![]()
Hakkari ili Türkiye'nin güneydoğusundaki sınır illerinden dir. İran ve Irak ile sınır komşuluğu yapmaktadır. Genellikle oldukça dağlık bir yapıya sahip olan Hakkari'nin ilçeleri Şemdinli, Yüksekova ve Çukurca ilçeleridir. Hakkari ilinde gezilecek yeler arasında genellikle tarihi kalıntılar bulunmaktadır. Bunlar Taş Köprü, Halil Klisesi, Meydan Medresesi dir. Hakkari ayrıca Unesco'nun Dünya mirası listesine girmiş bir kenttir.
Linkback: https://www.buyuknet.com/hakkari-tarihi-ili-hakkinda-bilgiler-t38937.0.html