Baltaoğlu Süleyman Bey Osmanlı kaptan-ı deryası, Fâtih Sultan Mehmed'in İstanbul Kuşatması (1453) sırasında yenilgiyle sonuçlanan deniz savaşının kumandanı.
Bir Bulgar "arhonfunun (bey) oğludur. II. Murad devrinde devşirme olarak saraya alındı ve orada yetişti. Daha sonra kapıcıbaşılığa yükseldi; önemli devlet hizmetlerinde bulundu ve çeşitli siyasî mücadelelerde faal rol oynadı. Haçlı orduları karşısında gevşek tutumuyla mağlûbiyete sebep olan uç beyi Turahan Bey'i Veziriazam Halil Paşa'nın emriyle tutuklayarak Tokat'a hapse gönderdi (1443). Segedin Antlaşmasının ön hazırlıklarının yapıldığı Edirne müzakerelerinin kararlarını Macar Kralı Ladislas'a bildirmek üzere elçi olarak görevlendirildi (1444). Antlaşmanın gerçekleşmesi için Ladislas nezdinde önemli teşebbüslerde bulundu. Karşı tarafa antlaşmayı imzalattı ve Osmanlı idaresindeki Sırp kalelerini tahliye ederek Sırplara teslim etti.
Çeşitli kademelerdeki görevlerinde gösterdiği başarıları dolayısıyla 11. Mu-rad'ın sevgi ve itimadını kazanan Balta-oğlu Süleyman Bey daha sonra sancak beyiliğine yükseldi. Fâtih devrinde Ha-mîd-ili beyi olarak Karaman kuvvetleriyle mücadele etti. 1449'da Osmanlı donanmasının başında Midilli adasına akın düzenledi ve Kalonya kasabasını zaptetti. 1451 'de Gelibolu sancak beyi olarak kaptan-ı derya oldu. 1453 baharında 400 civarında savaş ve nakliye gemisinden oluşan donanmasıyla kuşatmaya katılmak üzere İstanbul önlerine geldi. Donanma için merkez üs kabul ettiği ve bugün kendi adıyla anılan Baltalimanı'na yerleşti. 18 Nisan'da başta Büyükada olmak üzere bütün adaları fethetti. Fakat 20 Nisan'da Bizans'a yardım için gelen üç Ceneviz ve bir Bizans gemisinin Halic'e girmesini önleyemedi. Bu dört büyük gemi ile Yedikule açıklarında giriştiği mücadele başarısızlıkla sonuçlandı. Hatta savaşı karadan seyreden Fâtih, bu gemilerin durdurulamayışı karşısında kızgınlıkla atını denize sürmüş ve ardından Baltaoğlu'nu şiddetle azarlayıp idamını emretmişse de devlet ileri gelenlerinin araya girmesiyle bu kararından vazgeçmiştir. Savaş sırasında bir gözünü kaybeden Baltaoğlu Süleyman Bey kaptan-ı deryalıktan azledildikten sonra kara ordusunda görev yapmış ve daha pek çok savaşa katılmıştır. Ölüm tarihi hakkında kaynaklarda herhangi bir bilgi yoktur.
Kâtib Çelebi, onun İlk kaptan-ı derya olduğunu ve İstanbul Kuşatması sırasında gemilerin karadan yürütülerek Halic'e indirilmesinde hizmet ettiğini yazmak-taysa da bu iddia doğru değildir.
Fâtih devrine ait tahrir kayıtlarında[177] Tırhala sancağının Agrafa vilâyetinde Baltaoğlu adlı bir köyün mevcudiyetine rastlandığı gibi kendisine ait tarihî bir kılıç da günümüze kadar gelmiş bulunmaktadır.
Bibliyografya:N. Barbara, Kostanüniyye Muhasarası Ruznâ-mesi[178], istanbul 1976, s. 36-40; Dukas, Bizans Tarihi[179],
İstanbul 1956, s. 164-166; Tursun Bey, Tâ-rih-i Ehü'l-Feth inşr A. Mertol Tulum), İstanbul 1977, s. 53; Gazaüât-ı Sultân Murâd b. Mehemmed Hân[180], Ankara 1978, s. 31, 33, 35: Râmizpaşa-zâde Mehmed izzet, Hartta-i Kapûdânân-ı Derya, İstanbul 1285; Mehmed Şükri, Esfâr-ı Bah-riyye-i Osmâniyye, İstanbul 1306, s. 265-268; Kâtib Celebi, Tuhfetul-kibâr, s. 12, 138; VI. Mir-miroğlu, Fâtih'in Donanması ue Deniz Savaşları, İstanbul 1946, s. 20, 28, 30-35, 99; Selâ-hattin Tansel, Osmanlı Kaynaklarına Göre Fatih Sultan Mehmed'in Siyasî ue Askerî Faaliyeti, İstanbul 1985, s. 50, 67-72; Agoston Gabor. "Az 1444. Evi Török-Magyar Köveljârâs", Különlenyomat a Törtenelmi Szemle 1986/2, Szâmâböl 1986, s. 272-276; Halil İnalcık, Fâtih Devri Özerinde Tetkikler ue Vesikalar I, Ankara 1987, s. 25-28, 40-41, 58, 169; Semavi Eyi-ce. "Ba]ta-oğlu Süleyman Eey'in Kılıcı", TD, sy, 25 (1971), s. 163-178; Sehabettin Tekindağ, "İstanbul Kuşatmasında İki Önemli Olay", a.e., sy. 33 (1982), s. 1-2.
Linkback: https://www.buyuknet.com/baltaoglu-suleyman-bey-t42539.0.html